Monitorowanie postępów na siłowni – jak się mierzyć i co badać?

Regularne chodzenie na siłownię, przestrzeganie diety i ogólnie dbanie o zdrowy styl życia to klucz do osiągnięcia sportowej sylwetki i celów treningowych. Tylko jak monitorować postępy na siłowni? Co mierzyć po treningu?

Pomiar ciała, ważenie, sprawdzanie tętna – to podstawy mierzenia postępów na siłowni. Monitorowanie efektów wymaga systematyczności, ale też warto wiedzieć, co i jak mierzyć. Często bowiem to, co widzisz w lustrze, jest niewspółmierne do tego, co w rzeczywistości osiągnąłeś. Dowiedz się, dlaczego warto monitorować swoje postępy na siłowni i na co zwracać szczególną uwagę.

Na początek – pomiar ciała

Zanim ruszysz z jakąkolwiek aktywnością, dokonaj dokładnych pomiarów. Odnosi się to zarówno do masy ciała, jak i zmierzenia obwodu pasa, talii, bioder, szyi, karku, ramienia/bicepsu, ud i łydek. Bez względu na to, czy dopiero zaczynasz przygodę z siłownią i zaczynasz budować kondycję od podstaw, czy też powróciłeś na treningu i chcesz uzyskać imponującą masę mięśniową, początek zawsze jest taki sam. W skrócie: uruchom wagę i centymetr, aby uzyskać startową bazę pomiarów, do której będziesz odnosić się później, by monitorować postępy.

Co jeśli prowadzisz dietę i treningi, a nie widzisz postępów? Przeczytaj poradnik: Kiedy wreszcie zauważę zmianę?!

Zasady wykonywania pomiarów ciała:

• Najlepiej pomiary wykonywać rano, na czczo i po wizycie w toalecie.

• Mierz się maksymalnie raz w tygodniu.

• Centymetr do mierzenia powinien być opięty, ale nie za ciasno.

• Przyjmij swobodną i naturalną pozycję, tj. nie wypinaj się, nie wciągaj brzucha.

• Nie wstrzymuj oddechu podczas pomiaru.

• Staraj się mierzyć zawsze w tym samym miejscu na ciele.

• Uwaga dla kobiet: nie mierz się w tygodniu przed lub w czasie menstruacji, ponieważ organizm wtedy zatrzymuje wodę i może to zakłócić wyniki pomiarów.

Niezależnie od tego, jaki cel chcesz osiągnąć poprzez trening na siłowni, warto mierzyć nie tylko obwody, ale też zawartość tłuszczu, wody i mięśni w organizmie.

Pomiar obwodu talii

Ile można zgubić w talii? Eksperyment przeprowadzony przez dziennikarzy BBC z ekspertami Trust Me i lekarzami wykazał, że przy utracie ok. 1,8 kg można stracić 2,5 cm w talii. Przy założeniu, że zdrowe chudnięcie to takie od 0,5 kg do 1 kg tygodniowo, można przyjąć, że przez 4 tygodnie diety możesz mniej więcej tyle stracić w obwodzie talii.

Pamiętaj jednak, że proces spadku centymetrów jest sprawą indywidualną, w dużej mierze zależy od predyspozycji organizmu, a także rodzaju prowadzonej diety i intensywności treningów.

Dlatego nie ma ogólnych wytycznych co do tego, ile powinno się tracić w obwodach. Co więcej, chudnie się równomiernie, co oznacza, że nie da się miejscowo spalić tłuszczu z brzucha czy też zmniejszyć talię bez utraty centymetrów w innych partiach ciała. Możesz jednak przyspieszyć proces gubienia centymetrów – tutaj warto włączyć aerobowe ćwiczenia na spalanie tkanki tłuszczowej, które powinny trwać co najmniej 40 minut. Może to być jazda na rowerze, szybki marsz czy orbitrek.

Jak poprawnie wykonać pomiar obwodu talii? Mierzenie należy przeprowadzić w najwęższej części talii, zazwyczaj jest to miejsce zaraz nad pępkiem.

Mierzenie obwodu pasa

Ogólnie u ludzi około 90% tkanki tłuszczowej znajduje się tuż pod skórą – nazywamy go tłuszczem podskórnym. Pozostałe 10% to tkanka tłuszczowa trzewna, która znajduje się pod ścianą brzucha oraz w przestrzeniach otaczających narządy. Charakterystyczna oponka przy otyłości brzusznej to właśnie tłuszcz trzewny. Tak samo, jak w przypadku talii, i tutaj wyniki redukcji zależą od indywidualnych predyspozycji, diety i treningu. W przypadku chudnięcia z brzucha znaczenie ma intensywność ćwiczeń, dzięki którym będziesz chudnąć równomiernie przy jednoczesnym deficycie kalorii.

Jeśli Twoim celem jest utrata tłuszczu z brzucha, nie ma ani łatwej, ani szybkiej metody. Restrykcyjne i szybkie diety (tak samo, jak cudowne suplementy) nie pomogą. Mało tego, celowanie w pojedynczy obszar ciała w celu redukcji tkanki tłuszczowej nie zadziała. Dobrym przykładem są brzuszki, które nie są ćwiczeniami na zmniejszenie tzw. oponki – ćwiczenia wykonywane miejscowo tylko wzmacniają mięśnie, a nie spalają tłuszcz.

Badania opublikowane w „Journal of Obesity” wskazują, że ćwiczenia interwałowe (przerywane) o wysokiej intensywności mogą być skuteczniejsze w redukcji tkanki tłuszczowej podskórnej i brzusznej niż inne rodzaje ćwiczeń. Do budowania masy mięśniowej i uzyskania sportowej sylwetki zalecane jest włączenie treningu siłowego oraz wspomagająco ćwiczeń aerobowych dwa razy w tygodniu.

Jak poprawnie zmierzyć obwód pasa? W przypadku mierzenia pasa/brzucha centymetr należy owinąć na wysokości pępka lub blisko niego. Zwykle jest to miejsce, gdzie jest największa wypukłość.

Mierzenie obwodu bicepsa i ud

Mierzenie obwodu bicepsa jest typowe dla osób trenujących w celu budowania masy mięśniowej. Większość osób wychodzi tu z założenia, że im większy biceps, tym lepszy wynik. W przypadku różnych treningów, bez względu na cel, warto jednak mierzyć wszystkie obwody, aby uzyskać jak najbardziej miarodajne wyniki.

Jak poprawnie mierzyć biceps? Owiń centymetr w najgrubszej (najszerszej) części bicepsa, blisko pachy. Zegnij rękę, aby mięsień naturalnie się napiął. Zmierz oba bicepsy, za każdym razem upewniając się, że pozycja metra jest prawidłowa.

Dołączenie do pomiarów uda może dać bardziej wiarygodne informacje co do postępów na siłowni. Obwód uda jest ważnym wskaźnikiem zaniku mięśni spowodowanego chorobą lub urazem. Ponadto może być użytecznym wskaźnikiem otyłości lub beztłuszczowej masy ciała.

Jak prawidłowo zmierzyć obwód uda? Udo mierz na stojąco w najszerszej jego części, około 2 centymetry od linii pośladków. Przy mierzeniu stój prosto i w rozkroku, starając się rozłożyć ciężar równomiernie na obie stopy.

Pomiar klatki piersiowej

Nadmiar tłuszczu na klatce piersiowej może być spowodowany genetyką – w końcu każdy z nas ma inną sylwetkę i cechuje się innym rozkładem tłuszczu w różnych częściach ciała. Czasami nadmiar tłuszczu w klatce piersiowej w postaci przerostu gruczołu piersiowego (ginekomastia) u mężczyzn jest spowodowany niskim poziomem testosteronu, które objawia się łagodnym obrzękiem piersi.

Najlepszym sposobem na utratę tkanki tłuszczowej jest wprowadzenie ćwiczeń, przy jednoczesnym unikaniu tłuszczów i węglowodanów. Tak, jak w przypadku innych partii ciała, tutaj też spalenie tłuszczu tylko w jednym obszarze nie jest możliwe. Możesz jednak przyspieszyć redukcję i wprowadzić takie ćwiczenia jak pompki, wyciskanie, hantle oraz cardio.

Jak poprawnie zmierzyć obwód klatki piersiowej? Unieś ramiona, owiń miarkę wokół klatki piersiowej na wysokości sutków z lub bez napinania mięśni pleców (zapamiętaj sposób mierzenia do następnych pomiarów), następnie opuść ramiona. Oddychaj naturalnie, tj. nie wykonuj głębokich wdechów i wydechów. Odczytaj pomiar.

Waga z pomiarem tłuszczu, wody i mięśni

Masa ciała to zbiór wielu czynników, w tym tłuszczu, mięśni i kości. Kiedy waga spada, niekoniecznie oznacza to utratę tłuszczu, w większości przypadków jest to utrata wody. Dlatego też zamiast klasycznego ważenia najlepiej dokonywać pomiaru składu ciała. Pomocna w tym będzie nowoczesna waga, która wskaże zawartość tłuszczu, wody i mięśni.

Jest to o tyle istotne, że Twoja waga może się nie zmieniać, ale sylwetka (a w związku z tym obwody ciała) już tak! Ma to uzasadnienie naukowe: kiedy prowadzisz treningi, spalony tłuszcz zostaje zastąpiony przez mięśnie, a mięśnie są fizycznie mniejsze, ale za to gęstsze. Z tego względu liczby na wadze mogą się nawet nie zmieniać, ale sylwetka będzie szczuplejsza, a Ty sam będziesz czuł się zdrowszy i sprawniejszy. Jest też zagrożenie. Mianowicie możesz osiągnąć wymarzoną wagę, a mimo to dalej prowadzić ciężkie treningi, które mogą doprowadzić do spalania masy mięśniowej, zamiast tłuszczu.

Jak wykonywany jest pomiar składu ciała na wadze? Waga z pomiarem tkanki tłuszczowej wyposażona jest w elektrody i wykorzystuje metodę BIA (Bioelectrical Impendance Analysis), czyli bioimpedancję elektryczną To nic innego jak analiza oporu elektrycznego tkanek. Podczas ważenia uwalniany jest delikatny i niewyczuwalny impuls – prąd przepływa przez mięśnie niemal bez problemu, za to tkanka tłuszczowa stawia większy opór. Następnie urządzenie odczytuje informację zwrotną i określa na jej podstawie, jaki procent tkanek stanowią mięśnie, a jaki tłuszcz.

Nie zapomnij o pomiarze tętna!

Oprócz sprawdzania utraty kilogramów, pomiarów składu ciała i obwodów, warto sprawdzać też swoje tętno, które jest traktowane jako wyznacznik wzrostu kondycji.

O tym, jak mierzyć tętno i jak odczytywać jego parametry, dowiesz się z artykułu: Jakie urządzenie do monitorowania tętna wybrać

A co z insulinoopornością?

Jednym ze sposobów walki z insulinoopornością, obok diety, jest trening. Dzięki regularnym ćwiczeniom dochodzi do spadku masy ciała, a co za tym idzie – wzrasta beztłuszczowa masa ciała, co pozytywnie wpływa na utylizację glukozy. Zalecane są zwłaszcza ćwiczenia aerobowe trwające 30-40 minut, aby nie doszło do znaczącego spadku glukozy we krwi z powodu nadmiernego obciążenia organizmu pracą. Spadek insuliny obserwuje się podczas wysiłków o umiarkowanej intensywności, wysiłków submaksymalnych oraz po wysiłkach siłowych.

Osoby cierpiące na insulinooporność powinny monitorować poziom cukru przed rozpoczęciem ćwiczeń, podczas wykonywania ćwiczeń oraz po zakończeniu ćwiczeń, aby uzyskać obraz co do tego, czy wybrana aktywność pozytywnie wpływa na zwiększenie wrażliwości tkanek na insulinę.

Dowiedz się, jak zbudować masę mięśniową przy insulinooporności: Insulinooporność a masa mięśniowa.

Monitorowanie poziomu cukru jest bardzo ważne, ponieważ od insulinooporności do cukrzycy droga jest krótka. Ważna jest również dieta, która powinna być uboga w produkty bez nabiału czy cukru, za to bogata w warzywa i produkty o niskim IG. Wspomagająco można sięgnąć również po suplementy takie jak witamina D3, ponieważ jej niedobór jest podawany jako jedna z możliwych przyczyn insulinooporności, oraz kwasy omega-3, które mogą poprawić wrażliwość komórek na insulinę i zmniejszać wskaźniki stanu zapalnego.