Herbata – właściwości, wpływ na zdrowie i formę

Herbata jest jednym z najpopularniejszych napojów w Polsce. Pytanie tylko, czy wiesz, jakie ma właściwości i jak działa na Twój organizm? Czy różne rodzaje herbat mają znaczenie w diecie sportowca? Podpowiadamy!

Herbatę możemy nazwać polskim napojem narodowym – Polska znajduje się na 3. miejscu krajów europejskich, zaraz za Wielką Brytanią i Irlandią, jeśli chodzi o spożycie tego napoju. Głównie kojarzy się z rozgrzaniem po ciężkim dniu. Ale czy wiesz, że herbata ma określone właściwości, przez które picie jej warto zamienić w codzienny rytuał? Zarówno czarna, jak i biała czy czerwona działają korzystnie na organizm i mogą nawet pomóc, jeśli jesteś osobą aktywną i szukasz np. pobudzacza lub wsparcia w utracie kilogramów.

Herbata – napój z tradycjami

Historia herbaty zaczyna się w Chinach. Według legendy w 2737 r.p.n.e. chiński cesarz Shen Nung siedział pod drzewem, kiedy to jego sługa gotował wodę pitną. Nagle do wody wpadły liście z drzewa, nadając wodzie smak i aromat. Shen Nung, znany zielarz, postanowił spróbować naparu. Dodajmy, że drzewem tym było Camellia sinensis, które dziś nazywamy herbatą chińską.

Jeśli chodzi o Europę, to od momentu wynalezienia herbaty do pierwszych wzmianek o niej jako napoju Europejczyków, minęło sporo czasu. Pierwsze zapiski pojawiają się w materiałach z II połowy XVI wieku. Dotyczą one Portugalczyków, kupców i misjonarzy, którzy mieszkali na Wschodzie i przywieźli do swojego ojczystego kraju próbki herbat. Jednak pierwszym narodem, który zaczął import herbaty, byli Holendrzy – założyli placówkę handlową na wyspie Jawa i to właśnie przez Jawę z Chin do Holandii wyruszyła w 1606 roku pierwsza przesyłka. Stamtąd rozprzestrzeniła się na inne kraje Europy Zachodniej. Do Polski herbata dotarła w 1664 roku z Francji. 

Pierwsze znane wzmianki o herbacie znajdziemy w liście króla Jana II Kazimierza do żony Ludwiki Marii. Ze względu na wysoką cenę był to towar, do którego dostęp mieli tylko zamożni.

Rodzaje herbat – które wybieramy najczęściej?

Główne rodzaje herbat:

• Herbata czarna – sfermentowana herbata suszona gorącym strumieniem powietrza, daje napar o intensywnej barwie, smaku i aromacie. Zwiera dużo garbników, kofeiny i katechin. Napar powinno się parzyć w 85 stopniach Celsjusza przez 3-5 minut. Najbardziej uniwersalna herbata, odpowiednia też dla osób z insulinoopornością.
• Herbata zielona – przeschnięte i przegrzane świeże liście dają gorzkawy napój o barwie cytrynowej. Zawiera mniej garbników i kofeiny niż czarna herbata, za to wiele więcej katechin – aż pięciokrotnie. Uważa się, że zielona herbata jest najzdrowsza. Napar najlepiej zalewać wodą o temp. 80 stopni Celsjusza przez 3-5 minut. Niektóre gatunki można zaparzać kilkakrotnie, wtedy pierwszy napar z herbaty zielonej ma właściwości pobudzające, a drugi – uspokajające.
• Herbata biała – najmniej przetworzony rodzaj herbaty; młode pączki listków suszy się w niskiej temperaturze. Po zaparzeniu wodą 85 stopni Celsjusza przez ok. 7-10 minut uzyskuje się napar o jasnożółtym kolorze i subtelnym smaku. Zawiera mało kofeiny, za to duże ilości katechiny.
• Herbata czerwona (Pu Erh) – herbata poddawana bardzo krótkiej fermentacji, dodatkowo długo leżakowana. Daje intensywny napar, o ciemnym kolorze i dość słomiano-błotnym aromacie. Zalewa ją się wrzątkiem i parzy przez około 3-5 minut. Co ważne, nie powinno się jej słodzić, ponieważ cukier może neutralizować lecznicze właściwości czerwonej herbaty.
• Yerba mate – zaliczana do herbatopodobnych. Jest to naturalny napar przyrządzany z liści ostrokrzewu paragwajskiego (ilex paraguariensis, St.Hillaire). Ze względu na pobudzający wpływ na organizm człowieka właściwości yerby są bardziej zbliżone jest bardziej do kawy. 

Właściwości herbaty – o tym warto wiedzieć

Poniżej prezentujemy właściwości herbat dla najpopularniejszych gatunków. Oprócz tego warto wspomnieć o herbatach ziołowych, które zawierają mieszankę ziół, przypraw, owoców lub innych roślin. Nie zawierają kofeiny, za to są znane ze swoich uspokajających właściwości. Tak na przykład rooibos ma właściwości poprawiające ciśnienie krwi i krążenie, pomaga też utrzymać mocne włosy, może też przynieść ulgę przy alergiach. Herbata z mięty znana jest ze swoich właściwości łagodzących dolegliwości ze strony układu pokarmowego, może pomóc przy zespole jelita drażliwego, chorobie lokomocyjnej, a nawet przy migrenach. Natomiast właściwości herbaty z lipy to m.in. działanie moczopędne i poprawia ogólne zdrowie wątroby.

Zielona herbata – właściwości

Zielona herbata uchodzi za najzdrowszą odmianę herbaty. Głównie za sprawą jej właściwości oczyszczających z toksyn i powstrzymujących procesy starzenia. Wśród właściwości zielonej herbaty wymienia się m.in. ochronę serca, obniżenie poziomu cholesterolu i normalizację ciśnienia. Zawarta w niej kofeina ma działanie stymulujące, przyspieszające metabolizm i spalanie tłuszczu, stąd polecana jest osobom chcącym stracić na wadze. Dowiedziono, że regularne spożywanie zielonej herbaty m.in. pomaga w utrzymaniu młodo wyglądającej skóry, może obniżać stany depresyjne, zapobiegać chorobom dziąseł, poprawiać pamięć i chronić przed demencją. Szczególnie popularna jest zielona herbata matcha o właściwościach uspokajających – wystarczy wspomnieć, że od ponad 1000 lat jest używana przez chińskich taoistów i japońskich buddyjskich mnichów Zen.

Dla kogo jest najlepsza zielona herbata: jest to jedyna herbata, która może przynieść ulgę osobom cierpiącym na nadkwasotę. Powinny po nią sięgać również osoby na redukcji, osoby cierpiące na depresję; polecana jest przy nadciśnieniu.

Czerwona herbata – właściwości

Czerwona herbata jest napojem pobudzającym (zawiera kofeinę) i często jest polecana przy redukcji masy ciała jako swego rodzaju suplement na odchudzanie. W badaniach udowodniono, że obniża poziom cholesterolu, poprawia pamięć i normalizuje ciśnienie. Czerwona herbata ma właściwości antyutleniające i antynowotworowe. Działa moczopędnie.

Dla kogo jest najlepsza czerwona herbata: przeznaczona jest dla każdego. Warto szczególnie ją pić w czasie grypy lub przeziębienia.

Czarna herbata – właściwości

Właściwości czarnej herbaty to m.in. pobudzenie, oczyszczenie i detoksykacja organizmu, sprzyja też wzmocnieniu zębów. Czarna herbata bogata jest w przeciwutleniacze, w tym polifenole i katechiny, które korzystnie wpływają na cały organizm – działają przeciwzapalnie, przeciwnowotworowo, wspierają pracę układu immunologicznego, zmniejszają stężenie cholesterolu we krwi, obniżają ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, a także mogą zmniejszać ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2. Regularnie pita poprawia metabolizm i zapewnia zdrowie jelit. Trwają badania również nad jej właściwościami przeciwnowotworowymi.

Dla kogo jest najlepsza czarna herbata: cukrzycy, osoby cierpiące na tzw. wysoki cholesterol, przy ryzyku wystąpienia osteoporozy, kamieni nerkowych.

Czarna herbata jest zdrowa i bezpieczna dla wszystkich. Może pomóc w treningu np. na budowanie masy, ponieważ działa pobudzająco i ochronnie na komórki.

Właściwości białej herbaty

Biała herbata wykazuje podobne właściwości co herbata zielona. Cechuje się najmniejszą ilością kofeiny, przez co jest dobrym wyborem dla tych, co unikają tej substancji, a chcą korzystać z walorów, jakie zapewnia herbaciany napój.

Badania wskazują, że biała herbata może być najskuteczniejszą herbatą w walce z różnymi formami raka, dzięki wysokiemu poziomowi przeciwutleniaczy. Może być również dobra dla Twoich zębów, ponieważ zawiera wysokie źródło fluoru, katechin i garbników, które mogą wzmacniać zęby, zwalczać płytkę nazębną i czynić ją bardziej odporną na kwasy i cukier. Ponadto wspomaga pracę serca i wspiera regulację poziomu glukozy we krwi oraz wydzielania insuliny. Z uwagi na sporą dawkę teiny, napar działa pobudzająco oraz poprawia pamięć i koncentrację. Wspomaga również pracę jelit, dzięki czemu zapewnia prawidłowy rytm wypróżnień, co także jest kluczowe podczas odchudzania.

Dla kogo jest najlepsza biała herbata: cukrzycy, osoby ze stwierdzoną insulinoopornością, osoby wykluczające kofeinę, osoby po zawałach lub ze stwierdzonymi chorobami serca; osoby na redukcji.

Ćwiczysz? Sprawdź, kiedy sięgnąć po herbatę

Jeśli chcesz schudnąć lub aktywnie ćwiczysz, czarna herbata, biała lub zielona herbata będą lepszym wyborem niż kawa. Te trzy herbaty wykazują właściwości pobudzające za sprawą tein. Przykładowo w białej herbacie znajduje się aż 75 mg teiny na 200 ml naparu, dzięki czemu zapewnia solidną dawkę pobudzenia (dla porównania czarna ma 50-80 mg teiny, a zielona – 30-50 mg teiny).

Jeżeli ćwiczysz wytrzymałościowo, pij herbatę z imbirem. Imbir wykazuje działanie rozgrzewające i przeciwzapalne. Dzięki temu pozytywnie wpływa na przeciwdziałanie kontuzjom i wspiera regenerację potreningową. Dodatkowo pomaga w trawieniu, co przy obfitych posiłkach dość częstych na masie ma spore znaczenie.

Herbatę przed treningiem powinno spożywać się dla lepszych efektów treningowych – może podnieść wydajność i intensywność treningu, a także pomoc spalić tkanką tłuszczową. Po treningu zalecana jest dla szybszej regeneracji i przyśpieszenia odzyskiwania pełnej sprawności i wydajności mięśniowej. Ogólnie nie zaleca się picia herbaty wraz z posiłkiem – zdecydowanie lepiej sięgnąć po nią na 30 minut przed jedzeniem lub 30 minut po posiłku.

Niezależnie od tego, czy regularnie ćwiczysz, czy nie, picie herbaty powinno stać się Twoim codziennym nawykiem. Niestety herbata jest często ignorowanym składnikiem diety, mimo że przynosi istotne dla organizmu korzyści. Nawet sportowcy powinni po nią sięgać i powinna wręcz stać się stałym elementem jadłospisu. Jeśli wciąż nie jesteś przekonany do zalet i właściwości herbaty lub szukasz konsultacji żywieniowych, zapraszamy do kontaktu. Pod linkiem https://biotechusa.life/pl czekają na Ciebie specjaliści BioTechUSA, którzy pomogą ułożyć spersonalizowany plan na trening i dietę, z uwzględnieniem najlepszych produktów, w tym superfoods i zwykłych codziennych, jak właśnie herbata, których właściwości mogą Ci być nieznane!