Siódme poty piłkarza

Podczas jednego meczu piłkarze przebiegają średnio około 10 kilometrów. Ich bieg nie jest jednostajny – czasami tylko truchtają, ale często też podrywają się do sprintów. Często w ostatniej minucie meczu, mając w nogach wiele przebiegniętych kilometrów, zawodnik musi zerwać się do 5 m biegu w pełnej prędkości albo wykonać błyskawiczny drybling na odległość 1-2 metrów. Z punktu widzenia motorycznego oraz wysiłku fizjologicznego piłkarz musi wykonywać bardzo dużą pracę zarówno tlenową (aerobową) jak i beztlenową (anaerobową).

Piłka nożna jest sportem zespołowym. Jej podstawy to technika, opanowanie piłki i zrozumienie gry przez pojedynczych piłkarzy, od których ponadto oczekuje się w dużym stopniu współdziałania. Jest to także dyscyplina sportowa o charakterze walki bezpośredniej, z prawem fizycznego kontaktu z przeciwnikiem, oczywiście w ramach obowiązujących przepisów gry. W ciągu 90 minut gry piłkarze przebiegają od 8 do 12 kilometrów. Jednie około 2% tego dystansu przebiegają z piłką. Energia potrzebna do wykonania zadań ruchowych podczas meczu pochodzi głównie z procesów tlenowych (do 98%). Jednak z takich przemian można zaspokoić pobór energii na marsz, trucht i bieg ze zmianą kierunku ruchu, co stanowi ok 85% czynności wykonywanych podczas meczu. Pozostałe 15% to sprint, gdzie dostarczycielem energii są przemiany beztlenowe.

Wytrzymałość tlenowa (aerobowa) oraz beztlenowa (anaerobowa)- szybkość

Teoretycznie, budowanie wytrzymałości aerobowej u piłkarzy nie różni się niczym od budowania tej cechy u innych sportowców: biegaczy, kolarzy czy siatkarzy. Podczas okresu przygotowawczego, czyli latem, przed początkiem rundy jesiennej, i zimą, przed rundą wiosenną, zwiększa się zawodnikom obciążenia treningowe. Zawodnicy wtedy więcej biegają, zwiększa się im ilość ćwiczeń siłowych na siłowni lub na boisku – zawodnicy wykonują ćwiczenia w parach, z piłkami lekarskimi, z obciążeniami. Czasami, żeby zwiększyć obciążenie, a jednocześnie nie pozbawiać zawodnika kontaktu z piłką, zamiast 'czystego’ biegania wprowadza się do jednego elementu treningu dodatkową zasadę. Jej zadaniem jest wymuszenie na zawodnikach większej intensywności ćwiczeń. Zazwyczaj jest to polecenie wykonania dużej ilości powtórzeń jakiegoś elementu piłkarskiego: dryblingu, strzału, gry na utrzymanie, bądź też gry 1×1.

Kwestia szybkości w piłce nożnej jest oddzielną i złożoną sprawą. Rozróżnia się tutaj bieg z piłką od biegu bez piłki. Czym innym jest dogonienie przeciwnika czy dobiegnięcie do piłki zagranej kilka, kilkanaście metrów przed nami, a czym innym przemieszczanie się z piłką u nogi. I niekoniecznie najszybszy 'na sucho’ zawodnik, pokona ten sam dystans jako pierwszy z piłką. Występuje tu także zmienna zwaną szybkością reakcji. Takie czynności, jak podania piłki bez przyjęcia, strzały, zagranie głową, wślizgi, wybicia, wyprzedzenia, trwają łącznie z fazą przygotowawczą ruchu ok. 1-2 sek. Czas reakcji to 0,4-0,5 s. Szybkość wykonania takiej czynności zależy od sprawności i pobudliwości centralnego układu nerwowego. Starty, przyśpieszenia, wybieganie na pozycję, gra bez piłki, krycie przeciwnika. To czynności bazujące na szybkości wykonywanej bez piłki. A zatem, szybkość w futbolu to zarówno czynności trwające 0,4 s. jak i te trwające 10-12 s. Z piłką oraz bez piłki.

Motoryka

Naturalną formą przemieszczania się podczas gry jest bieg lub skok. Można powiedzieć, iż piłkarz pracuje wielopłaszczyznowo, jeśli chodzi o motorykę, ze względu na różnego rodzaju role zawodnika, kontaktowość dyscypliny, koordynację, orientację, podejmowanie decyzji, jak i również technikę indywidualną. W trakcie gry piłkarz wykonuje około 1000-1200 zrywów, przyspieszeń, zahamowani, czy też zatrzymań. Ciekawostką jest, że około 16 % ruchów na boisku odbywa się do tyłu i na boki. Wymagania motoryczne, którymi powinien cechować się piłkarz to moc (z utrzymaniem jej na wysokim poziomie podczas narastającego zmęczenia), siła maksymalna, moc zrywna.

Specyfika wysiłku piłkarskiego zmusza zawodników do wykonywania czynności zbliżonych do sprinterskich jak i średniodystansowych. Od piłkarza wymaga się dwóch przeciwstawnych cech, czyli tego, żeby był zarówno szybki jak i wytrzymały.

Podczas dopingowania naszych orłów w trakcie mistrzostw pomyślmy o tym wszystkim, i o tym jak ciężką pracę musieli wykonywać, żeby zakwalifikować się na tak wielką imprezę.

———-

Adrian Stanisławski