Nasz organizm a rozgrzewka

Rozgrzewka, jako jeden z ważniejszych elementów treningu.
Rozgrzewka dla większości to jeden z najmniej lubianych i zarazem jeden z najważniejszych elementów treningu. Zazwyczaj jej nie lubimy i często pomijamy z uwagi na monotonię i brak widocznej celowości ćwiczeń. Musimy jednak pamiętać, że jest niezbędnym elementem realizowania jakiegokolwiek wysiłku. Jest to element, którego celem jest przygotowanie całego organizmu do większego wysiłku. Rozgrzewka przed treningiem czy to na siłowni czy też w terenie przed biegiem, jest to jeden z najważniejszych detali, który jest niezbędny do udanego treningu. Rozgrzewka to nie zabawa, jest to konieczność, która jest integralną częścią treningu. Jej brak można porównać z olejem silnikowym w samochodzie, bez niego się zatrzemy i dojdzie do awarii – kontuzji.

Prawidłowe wykonywanie rozgrzewki jest szalenie ważne, wiele początkujących lekceważy ten istotny element treningu, aż do czasu, gdy nie wydarzy się coś przykrego – kontuzja. Prędzej czy później dopadnie każdego.  Lekceważąc rozgrzewkę mięśnie stają się mniej elastyczne i wytrzymałe, dochodzi do mikro uszkodzeń, które krok po kroku osłabiają mięsień i staw, po dłuższym okresie czasu nasz szkielet nie wytrzymuje i dochodzi do kontuzji takich jak zapalenie stawów, urazy i przeciążenia kręgosłupa, naderwania mięśni bądź też zerwania ich zerwania, skręcenia czy też zwichnięcia stawów.

Podstawy fizjologiczne rozgrzewki
Jednym z ważniejszych zjawisk jest torowanie dróg nerwowych, którymi przewodzone są impulsy do odpowiednich mięśni w czasie wykonywania określonych ćwiczeń. Poprawia się ukrwienie mózgu i harmonizują się czynności wegetatywne

i motoryczne układu nerwowego. Rozgrzewka ma ogromne znaczenie w zachowaniu fizjologicznej równowagi organizmu, podczas, której zachodzą stopniowo przemiany adaptujące do wysiłku. Starannie przeprowadzona rozgrzewka umożliwia łatwiejsze przejście przez tzw. 'martwy punkt’ podczas późniejszego intensywnego wysiłku. 'Martwy punkt’ jest przejściowym okresem zaburzeń wykonywanej pracy takich jak uczucie zmęczenia, czy pogorszenie efektywności oddychania.

Powodem tych negatywnych objawów jest przewaga intensywności energetycznych procesów beztlenowych nad tlenowymi oraz niedostateczny poziom mobilizacji narządów wewnętrznych. Kontynuacja wysiłku, powoduje zwykle ich ustąpienie. Następuje wtedy pełna mobilizacja mechanizmów adaptacyjnych i zwiększa się wydolność organizmu. Moment ustępowania negatywnych objawów opóźnionej adaptacji organizmu nazywany jest 'drugim oddechem’. Przebieg opisanego procesu zależy w dużej mierze od rodzaju i intensywności wykonywanej pracy oraz od poziomu tolerancji wysiłkowej człowieka.

Procesy biofizyczne i biomechaniczne podczas rozgrzewki
Wysiłek fizyczny w trakcie rozgrzewki powoduje nasilenie przemian metabolicznych, przyspiesza i polepsza krążenie krwi w ustroju. Przemiany metaboliczne to szereg procesów biofizycznych i biochemicznych, które powodują wykorzystanie pokarmu do produkcji energii oraz materiałów budulcowych potrzebnych do życia. Energia natomiast jest źródłem ciepła i warunkuje skurcz mięśni. W czasie rozgrzewki zwiększa się procentowe wykorzystanie węglowodanów, które są głównymi substratami energetycznymi. Szczególne znaczenie ma polisacharyd zmagazynowany w wątrobie – glikogen.

Zwiększenie intensywności wysiłku wiąże się z obniżeniem zapasu glikogenu w mięśniu, więc musi on być dostarczany szybciej przez krew. Podczas rozgrzewki podnosi się stężenie większości hormonów we krwi, co umożliwia koordynację pracy wielu układów i narządów organizmu. Hormony docierające z krwią do wszystkich komórek przestrajają organizm na wyższy poziom czynnościowy. Rozgrzewka pozwala utrzymać równowagę kwasowo-zasadową. W czasie pracy mięśni szkieletowych wzrasta stężenie kwasów w organizmie. Krew przepływająca przez tkanki zabiera i neutralizuje je dzięki swym właściwościom buforowym. Krążenie krwi zależne jest od pracy serca. W trakcie rozgrzewki tętno stopniowo przyspiesza i wzrasta objętość krwi tłoczonej podczas skurczu serca.

Bardzo ważna jest regulacja czynności oddychania w czasie rozgrzewki. W miarę zwiększania wysiłku następuje mobilizacja funkcji oddychania. Proces ten może przebiegać bardzo szybko dzięki wpływom nerwowym. Podczas rozgrzewki wentylacja płuc może przekroczyć nawet poziom osiągany w dalszej fazie wysiłku.

Warto dodać, że prawidłowa rozgrzewka uintensywnia krążenie krwi, która dzięki dużej pojemności cieplnej transportuje, również ciepło do wszystkich tkanek i podwyższa temperaturę organizmu. To właśnie lepsze ukrwienie i przyspieszenie reakcji energetycznych zwiększa pobudliwość i wydolność mięśni do pracy, gdyż ich skurcz zależy w dużym stopniu od temperatury. Tak przygotowany mięsień robi się bardziej elastyczny i jest zdolny do większego i szybszego skurczu. Ponad to rozgrzewka przyspiesza także lokalne zmiany w układzie stawowo-więzadłowym. Dzięki uelastycznieniu ścięgien i więzadeł zwiększa się zakres ruchomości poszczególnych stawów. Efektem tego jest zmniejszenie ryzyka wystąpienia kontuzji takich jak urazy w obrębie kończyny dolnej, czy obręczy barkowej.