Cukrzyca, indeks glikemiczny i kalorie pod kontrolą

Jak ważne jest przestrzeganie diety cukrzycowej, jakich produktów należy unikać i jakich zaleceń żywieniowych przestrzegać? Przypominamy w dzisiejszym artykule.

Definicja

Cukrzyca towarzyszy wielu chorobom o różnym podłożu i różnym obrazie klinicznym. Charakteryzuje się hiperglikemią na czczo oraz zwiększonymi stężeniem glukozy we krwi po posiłku. Bezpośrednie przyczyny wzrostu zachorowalności na cukrzycę typu II to wzrost występowania otyłości, nadmierna kaloryczność stosowanej diety oraz zbyt niska aktywność fizyczna. Jest to choroba metaboliczna, w której dochodzi przede wszystkim do zaburzeń wykorzystania węglowodanów, szczególnie obniżonego u osób z cukrzycą.

Leczenie cukrzycy wymaga przestrzegania odpowiednich zaleceń żywieniowych koniecznych do utrzymywania normoglikemii. Trzeba pamiętać, że właściwe odżywianie towarzyszy leczeniu cukrzycy na każdym jej etapie i przyczynia się do ochrony przed powikłaniami choroby.

Indeks glikemiczny

Termin ,,indeks glikemiczny” (IG) znany jest od 20 lat i z definicji określa procentowo szybkość wzrostu stężenia glukozy we krwi po spożyciu określonych produktów w porównaniu do wzrostu, jaki następuje po spożyciu tej samej ilości węglowodanów w postaci czystej glukozy.

Na przestrzeni lat potwierdzono także pozytywne efekty diety o wysokiej zawartości węglowodanów ale o niskim indeksie glikemicznym, szczególnie w chorobach cywilizacyjnych takich jak otyłość, cukrzyca, choroby układu sercowo-naczyniowego oraz niektórych typach nowotworów.

Mechanizm działania

Spożywanie produktów węglowodanowych powoduje wzrost stężenia glukozy we krwi, który osiąga maksymalnie po upływie od 20 do 30 minut i stopniowo w ciągu 90 do 180 minut wraca do wyjściowego poziomu na czczo. W tym czasie glukoza pod wpływem insuliny przenika do tkanek. Stężenie glukozy we krwi zależy zarówno nie tylko od ilości ale również rodzaju spożywanych węglowodanów, a zwrócenie uwagi na indeks glikemiczny produktów pozwala lepiej kontrolować glikemię.

Normy indeksu glikemicznego

IG opisuje skutki, jakie na nasz organizm wywiera spożycie węglowodanów określonego typu. W celu ułatwienia wyboru odpowiednich produktów przyjęto więc przybliżone wartości indeksu glikemicznego:

Produkty o niskim IG: < 55 %

Produkty o średnim IG: 55 – 70%

Produkty o wysokim indeksie glikemicznym >70%

Warto podkreślić, że węglowodany łatwo przyswajalne czyli szybko trawione i wchłaniane mają wysoki indeks glikemiczny i tych produktów należy unikać, gdyż po ich spożyciu stężenie glukozy we krwi często ulega obniżeniu nie tylko do wartości wyjściowej, lecz znacznie poniżej normy, doprowadzając do hipoglikemii.

Wolno trawione i wchłaniane węglowodany posiadają niski indeks glikemiczny, a stężenie glukozy we krwi po ich spożyciu podnosi się stopniowo przez co są bezpieczne i polecane do spożycia.

Indeks glikemiczny w określonych produktach

Produkty o niskim indeksie glikemicznym: <50

• Warzywa strączkowe
• Makarony (semolina)
• Gruszki
• Winogrona
• Pomarańcze
• Mleko
• Czekolada gorzka
• Wiśnie
• Pomidory
• Otręby owsiane
• Fruktoza

Produkty o średnim indeksie glikemicznym 50-70:

• Ziarna kukurydzy
• Ziemniaki gotowane (młode)
• Banan
• Mango
• Ananas
• Herbatniki
• Brązowy ryż
• Fanta
• Buraki
• Rzepa
• Sacharoza
• Produkty o wysokim indeksie glikemicznym >70:
• Płatki kukurydziane
• Ziemniaki gotowane
• Banan dojrzały
• Ziemniaki purée
• Frytki
• Miód
• Biały ryż
• Daktyle suszone
• Popcorn
• Arbuz
• Maltoza

Zalecenia żywieniowe

Bezpieczne odżywianie w cukrzycy powinno opierać się na trzech podstawowych zasadach:

1. Zapobiegać hiperglikemii poposiłkowej.
2. Pomagać w utrzymaniu prawidłowej masy ciała.
3. Korzystnie wpływać na parametry metaboliczne mające wpływ na rozwój mikro i makronaczyniowych powikłań cukrzycy, w tym stężenie lipidów, wskaźniki reologiczne krwi, poziom homocysteiny oraz insulino wrażliwość.

Ponadto równie istotne są :

Monitorowanie indeksu glikemicznego

Odżywianie oparte na produktach o niskim indeksie glikemicznym sprzyja obniżeniu stężenia cholesterolu całkowitego i tri glicerydów. Odpowiedź glikemiczna na spożywane pokarmy nie może być prawidłowo oszacowana w oparciu wyłącznie o typ i ilość węglowodanów zawartych w pożywieniu, ponieważ tempo ich trawienia i wchłaniania do krwi zależy od wielu czynników takich jak rodzaj cukrów (proste lub złożone), struktura chemiczna określonego węglowodanu, forma żywności oraz zawartość błonnika pokarmowego, tłuszczu i białka.

Kontrola ilości spożywanej fruktozy

Do niedawna fruktoza uważna była za bardzo korzystnie oddziałujący składnik żywienia, co związane było ze stosunkowo niskim wzrostem glikemii po jej spożyciu,   w starciu z innymi węglowodanami jak glukoza, sacharoza czy galaktoza. Najnowsze badania wykazują jednak, że jest czynnikiem przyczyniającym się do powstawania insuliooporności, zaburzeń gospodarki lipidowej, otyłości oraz nadciśnienia tętniczego.

Bazowanie na błonniku rozpuszczalnym

Błonnik rozpuszczalny zwiększa lepkość treści pokarmowej w przewodzie pokarmowym, co znacznie spowalnia jej przesuwanie i osłabia działanie enzymów, opóźniając tym samym trawienie. Rezultatem tego procesu jest bardzo niewielki i stopniowy wzrost stężenia cukru we krwi. Produkty bogate w błonnik rozpuszczalny to nasiona roślin strączkowych, owies czy kasza jęczmienna, które mają jednocześnie niski indeks glikemiczny.

Nie pozwól aby świąteczny okres stał się dla ciebie udręką z powodu ograniczeń żywieniowych ale pamiętaj również, by nie pogorszyć swojego stanu chorobowego. Zdrowie jest tylko jedno.

———-

Paulina Pietraszewska
Facebook: Healthy Vibes