Białko w naszym życiu

Słowo „proteina”, czyli białko pochodzi od greckiego słowa „protos” oznaczającego pierwszy albo najważniejszy składnik. Można już na początku wywnioskować, iż białka są jednym z niezbędnych składników odżywczych, które są nam potrzebne dla wzrostu, naprawy czy też prawidłowego funkcjonowania i struktury wszystkich komórek w naszym organizmie. Wszystkie pokarmy, które przyjmowane są przez nas w pożywieniu składają się z podstawowych składników odżywczych określanych, jako białka, węglowodany, oraz tłuszcze. Poza tym, pokarm może zawierać inne składniki takie jak błonnik, wodę, witaminy i mikroelementy. To właśnie spożywanie lub też ich brak odpowiednich ilości determinuje w znacznym stopniu czy prawidłowo rozwijamy się fizycznie oraz czy nasz organizm jest w stanie funkcjonować. Sposób przyjmowania tych wszystkich elementów – ich ilość i stosunek jednych do drugich odgrywa istotną rolę w determinowaniu poziomu wzrostu energii do spełniania codziennych zadań. Musimy pamiętać, że białkami są hormony takie jak insulina regulująca stężenie glukozy we krwi, amylaza, lipaza i proteaza, kluczowe dla prawidłowego trawienia pożywienia. Białka mięśni, niezbędne do prawidłowej ich kurczliwości. Można by tak wymieniać jedno jest pewne białko rzeczywiście jest nam potrzebne do życia.

Pełnowartościowe i niepełnowartościowe źródła białka

Do białek pełnowartościowych zalicza się te, które zawierają wszystkie niezbędne aminokwasy (egzogenne) w proporcjach zapewniających ich maksymalne wykorzystanie do syntezy własnych białek ustrojowych na potrzeby wzrostu młodych organizmów i utrzymania równowagi azotowej osób dorosłych. Są to białka pochodzenia zwierzęcego, takie jak: mięso, ryby, nabiał, jaja, komosa ryżowa, soja

Białka niepełnowartościowe (pochodzenia roślinnego, zawierają bardzo mało niezbędnych aminokwasów albo nie zawierają wcale co najmniej jednego niezbędnego aminokwasu) nie są w  całości wykorzystywane do syntezy białek ustrojowych i nie zapewniają optymalnego wzrostu młodych organizmów ani utrzymania równowagi azotowej dorosłych, często nie wystarczają nawet do podtrzymania życia. Są nimi: nasiona roślin strączkowych: fasola, bób, groch, soja; produkty zbożowe: kasza, ryż, kukurydza, pieczywo, owsianka, makaron, ziemniaki, orzechy

Jedynie białko soi i innych roślin strączkowych, a także orzechów, wykazuje stosunkowo dużą wartość odżywczą, ale nie mogą one w 100% zastąpić pełnowartościowego białka pochodzenia zwierzęcego, np. białka mleka. Warto pamiętać, że wspomniane produkty roślinne, w szczególności strączkowe, są bardzo zdrowe również ze względu na zawartość błonnika.

Białko roślinne czy zwierzęce?

Białka, z uwagi na źródło ich pochodzenia, dzielimy na zwierzęce oraz roślinne. W prawidłowym żywieniu dorosłego człowieka połowę należnej ilości białka powinny stanowić białka zwierzęce, a drugą połowę białka pochodzące z pokarmów roślinnych. Najkorzystniejsze dla organizmu człowieka jest białko zawarte w jaju kurzym. Zawarta w nim ilość poszczególnych aminokwasów, czyli 22 elementów budujących każde białko, jest wystarczająca pod względem składu ilościowego i jakościowego. Również inne białka pochodzenia zwierzęcego – z takich produktów jak mięso, ryby oraz mleko i jego przetwory – są uznawane za pełnowartościowe. O tym, czy białko jest uznawane za pełnowartościowe, czy nie, świadczy obecność ośmiu spośród 22 aminokwasów, które budują wszystkie białka. Tych aminokwasów ustrój człowieka nie wytwarza i dlatego muszą być dostarczane z pożywieniem. Nazywamy je aminokwasami niezbędnymi lub egzogennymi. Przez łączenie w ramach jednego posiłku produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskuje się pokarmy wartościowe pod względem składu aminokwasowego. Pełnowartościowe białka mleka doskonale uzupełniają np. niepełnowartościowe białka z produktów zbożowych, ubogich w lizynę, treoninę i tryptofan. Możemy szybko podsumować, jeśli pozyskujemy białko jedynie z źródeł roślinnych, możemy się spodziewać wolniejszego tempa przyrostu masy mięśniowej oraz niższego poziomu testosteronu we krwi. Pamiętać należy również o gorszej przyswajalności białka roślinnego w porównaniu z białkiem zwierzęcym, a dużą zaletą będzie błonnik w przeciwieństwie do pokarmów zwierzęcych. Osoby spożywające większe ilości białka zwierzęcego łatwiej będzie zbudować masę mięśniową. Nie zapominajmy jednak o możliwości uzupełnienia białka ze źródeł, jakimi są odżywki białkowe. Firma BioTechUSA zadbała o białka najwyższej jakości, które właściwie na pewnym etapie treningu są konieczne w celu poprawy swoich wyników.

———-

Adrian Stanisławski